Có một sự thật không thể phủ nhận là Covid 19 đã, đang và sẽ biến đổi thế giới với tốc độ nhanh chưa từng thấy. Thế giới của chúng ta sẽ không còn như trước nữa. Vì thế mong muốn mọi chuyện sẽ trở lại như xưa là hy vọng hão huyền! Điều mà các doanh nghiệp cần phải làm để tồn tại, duy trì và phát triển là thấu hiểu hiện tại, đánh giá khả năng thích ứng của mình và nhanh chóng vạch ra con đường đi mới.
Trong bài viết trước, tôi đề cập đến một nền kinh tế mới đang định hình trong trạng thái bình thường mới “Nền kinh tế ít chạm” (Low touch economy). Nền kinh tế này được hình thành nhằm đáp ứng các nhu cầu của xã hội khi vừa tuân thủ những quy định về an toàn của chính quyền vừa thích nghi với những hành vi mới.
Thuật ngữ “Kinh tế ít chạm” mô tả cách thức vận hành của thị trường do ảnh hưởng của đại dịch Covid 19. Thị trường sẽ vận hành dựa vào 3 thành phần đan xen, phụ thuộc lẫn nhau và liên tục thay đổi tùy theo mức độ và tần suất bùng phát của đại dịch vào những thời điểm khác nhau. Chúng được gọi là 3 thành phần của vòng xoáy kinh tế ít chạm (vòng xoáy kinh doanh).
Mục lục
3 thành phần của vòng xoáy kinh tế ít chạm
Thành phần thứ nhất là “Các biện pháp an toàn y tế”. Các biện pháp này được thực hiện thông qua các giải pháp ít chạm, giảm tiếp xúc vật lý v.v để bảo đảm an toàn cho con người.
Thành phần thứ hai là “Hành vi thay đổi”. Do bảo đảm an toàn nên chúng ta thay đổi hành vi, thay đổi cách tiếp xúc với nhau và hình thành những nhu cầu mới.
Thành phần thứ ba là “sự phá vỡ của nền kinh tế” nền kinh tế bị phá vỡ do tác động của đại dịch và biến đổi để đáp ứng nhu cầu mới hình thành.
Các biện pháp an toàn về y tế sẽ có tác động lớn đến sự thay đổi hành vi của người tiêu dùng và sự phá vỡ của nền kinh tế. Các biện pháp an toàn y tế càng kéo dải, tác động càng lớn. Các thành phần khác sẽ phản ứng và tạo nên vòng xoáy kinh doanh.
Vòng xoáy kinh doanh được vận hành như sau
Con người là tác nhân chính làm lây lan virus dẫn đến việc tăng cường các biện pháp an toàn y tế. Các biện pháp này được tăng cường nhằm bảo vệ mạng sống con người. Điều này khiến hành vi của con người thay đổi.
Do nền kinh tế bị phá vỡ nên thu nhập của rất nhiều người bị giảm. Điều này ảnh hưởng đến mức chi tiêu. Cộng với sự thay đổi hành vi của người tiêu dùng nên xuất hiện những nhu cầu mới. Do đó các sản phẩm mới được tăng tốc phát triển., nền kinh tế biến đổi.
Người tiêu dùng sẽ tham gia vào nền kinh tế khi họ cảm thấy an toàn từ việc tuân thủ các biện pháp an toàn y tế.
3 thành phần này tác động lẫn nhau. Khi một thành phần, ví dụ như “các biện pháp an toàn y tế” càng thắt chặt thì hành vi thay đổi càng nhiều, kinh tế biến đổi càng mạnh. Cứ như thế chúng tạo nên vòng xoáy gia tăng hay giảm cường độ.
Chúng ta đã từng kỳ vọng rằng nền kinh tế sẽ nhanh chóng phục hồi theo kịch bản chữ V. Tuy nhiên đợt bùng phát trở lại tại Đà Nẵng vào cuối tháng 7 đặt ra cho thấy nhiều khả năng sẽ là kịch bản hồi phục hình chữ U hoặc W.
Khi ưu tiên số một vẫn là sức khỏe thì phục hồi nền kinh tế là ưu tiên số 2. Đến bây giờ có thể khẳng định quá trình phục hồi kinh tế sẽ kéo dài, gập ghềnh và chậm chạp. Quá trình này dao động lên xuống tùy theo sự bùng phát tiếp theo của bệnh dịch.
Nói tóm lại, môi trường chắc chắn sẽ không ổn định ít nhất trong 1-2 năm. Các doanh nghiệp không thể chờ tình hình ổn định mà cần phải nhanh chóng thích nghi. Để thích nghi các doanh nghiệp cần phải đánh giá mức độ sẵn sàng của mình trong trạng thái bình thường mới.
Khi tham gia vào nền kinh tế ít chạm…
Có 10 yếu tố liên quan để đánh giá mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp
1. Mức độ tiếp xúc của người lao động: Đó là mức độ tiếp xúc vật lý giữa người lao động trong doanh nghiệp nhằm vận hành các hoạt động của doanh nghiệp.
2. Mức độ tiếp xúc với khách hàng: Đó là mức độ tiếp xúc vật lý giữa người lao động của doanh nghiệp với khách hàng nhằm tiến hành các hoạt động kinh doanh.
3. Không gian hoạt động nội bộ: Để hoàn thành công việc, người lao động cùng ở trong một không gian trong nhà hay không?
4. Không gian tương tác với khách hàng: khách hàng tương tác với doanh nghiệp trong cùng một không gian trong nhà hay không?
5. Mức độ tụ tập của người lao động: Mức độ làm việc theo nhóm của người lao động để hoàn thành công việc.
6. Mức độ tụ tập của khách hàng: khách hàng có phải tụ tập với nhau để sử dụng sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp?
7. Yêu cầu di chuyển: Người lao động hoặc/và khách hàng có phải di chuyển từ xa hay không?
8. Chuỗi cung ứng: Mức độ phụ thuộc của doanh nghiệp vào chuỗi cung ứng. Nếu chuỗi cung ứng nội địa thì mức độ phụ thuộc thấp hơn chuỗi cung ứng quốc tế.
9. Nhu cầu: Nhu cầu sử dụng sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp có liên quan như thế nào đến khủng hoảng y tế.
10. Các rủi ro khác: Người lao động hoặc, và khách hàng liên quan như thế nào đến các nhóm người có khả năng bị ảnh hưởng lây nhiễm cao. Ví dụ: nhân viên y tế, người lớn tuổi, tiếp xúc nhiều với đám đông
Mức độ liên quan càng thấp càng tốt. Khi mức độ liên quan thấp thì doanh nghiệp có thể dễ dàng tham gia vào nền kinh tế ít chạm và có khả năng thành công cao. Với mức độ liên quan trung bình thì doanh nghiệp cần phải thiết kế lại hệ thống vận hành của mình. Nếu mức độ liên quan cao thì doanh nghiệp cần phải thay đổi mô hình kinh doanh triệt để để có thể tồn tại, duy trì và phát triển.
Sau khi đánh giá khả năng sẵn sàng tham gia vào cuộc chơi kinh doanh mới thì bước kế tiếp là xây dựng chiến lược thích nghi trong ngắn hạn và chiến lược phát triển trong trung dài hạn. Chúng ta có thể sử dụng ma trận tác động chiến lược mà tôi sẽ trình bày trong các bài viết sau.
Có người thắng, kẻ thua trong đại dịch Covid. Nhưng lại có rất nhiều cơ hội kinh doanh đang chờ đón. Chỉ cần doanh nghiệp hiểu rõ bối cảnh, biết tận dụng sự thay đổi trong hành vi khách hàng và phát huy năng lực thì doanh nghiệp có thể từ kẻ thất bại trở thành người chiến thắng.
Bạn đã sẵn sàng bước vào vòng xoáy kinh doanh trong nền kinh tế ít chạm chưa?
Mr Coach
Lâm Bình Bảo
TGĐ B Coaching
#mrcoach #bcoaching #ChienLuocKinhDoanh #KinhTeItCham
