Nếu chiến lược được ví như bánh lái của con thuyền kinh doanh thì rất nhiều doanh nghiệp (DN) đang vượt sống mà không có bánh lái, hoặc với bánh lái lung lay, xoay tứ phía theo dòng chảy thương trường
Các doanh nghiệp thường gặp rất nhiều khó khăn trong quá trình hoạch định chiến lược phù hợp và thường cố gắng tìm cho ra câu trả lời đúng. Tiếc rằng, trong chiến lược không có câu trả lời đúng duy nhất.
Có 2 khuynh hướng chính khi hoạch định chiến lược
1. Sử dụng rất nhiều công cụ phân tích và đánh giá.
Hàng loạt bảng tính excel phức tạo đi kèm với phân tích môi trường vĩ mô (chính trị, kinh tế, xã hội, công nghệ – PEST), vi mô (mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter), SWOT,… Thế nhưng, đó thật ra là liều Panadol để tự trấn an trước viễn cảnh tương lai không rõ ràng. Ngoài ra, các CEO luôn muốn chứng tỏ mình có khả năng tạo ra một bản kế hoạch chiến lược toàn diện.
2. Để ngỏ khả năng lựa chọn cơ hội tiềm tàng trên thị trường.
“Chiến lược của chúng ta là linh động, đáp ứng các nhu cầu của thị trường” thật ra là “Chiến lược của chúng ta là không có chiến lược”.
Và hậu quả là chúng ta phơi mình trên nhiều trận địa để đối thủ tấn công
Thế nào là một chiến lược tốt?
Một chiến lược tốt được đánh giá không phải bằng các bảng phân tích dày cộm, các kế hoạch chi tiết với ngôn từ “đao to búa lớn”. Một chiến lược tốt phải là kết quả lựa chọn có cân nhắn các phương án thực tế để nâng cao khả năng thành công trên thường trường. Hoạch định chiến lược là một quy trình tư duy đơn giản nhằm chọn lựa hướng đi thực tế trong bối cảnh tương lai không rõ ràng.
Theo A.G Lafley, CEO của P&G, sự lựa chọn ấy dựa trên nền tảng của 5 câu hỏi hoạch định chiến lược sau: Khát vọng chiến thắng và mục tiêu cụ thể của chúng ra là gì? Chúng ta chọn lựa phân khúc nào để cạnh tranh và phân khúc nào không cạnh tranh? Trong phân khúc đã chọn, chúng ta cạnh tranh bàng cách nào? Chúng ta cần xây dựng và duy trì các năng lực cốt lõi nào để cạnh tranh? Hệ thống quản trị cần thiết để vận hàng, xây dựng và duy trì các năng lực cạnh tranh cốt lõi?
Bí quyết nằm ở chỗ các câu trả lời phải nhất quán, phù hợp và hỗ trợ lẫn nhau. Chẳng hạn, trong lĩnh vực điện thoại di động đã có doanh nghiệp trong nước thông qua phần mềm và hệ sinh thái muốn đưa sản phẩm Việt ra nước ngoài với những trải nghiệm tốt hơn cho người dùng. Nhưng để làm được điều này, doanh nghiệp phải xác định rõ phân khúc khách hàng nào phù hợp với những trải nghiệm ấy; làm thế nào để cạnh tranh bằng hệ sinh thái riêng khi môi trường của hệ sinh thái ấy đang trong tình trạng “sơ khai, nguyên thủy” so với tốc độ phát triển vũ bão của những hệ sinh thái khác với sự đóng góp tích cực của rất nhiều tín đồ toàn cầu như Apple.
Trả lời 5 câu hỏi hoạch định chiến lược kinh doanh trên một cách rõ ràng, nhất quán thông qua sự hỗ trợ của một vài công cụ như “dòng chảy logic chiến lược” và “quy trình kỹ thuật ngược” sẽ giúp quá trình hoạch định chiến lược trở nên đơn giản, dễ dàng và thú vị hơn rất nhiều. Suy cho cùng, chiến lược là sự lựa chọn các phương án giúp nâng cao cơ hội chiến thắng trên thương trường.